Uzasadnienie werdyktu Jury 

Gdańsk od stuleci szczyci się nie tylko tradycją walki o wolność, ale również żywym traktowaniem refleksji nad tym pojęciem i wspieraniem takich dziedzin ludzkich działań, które tematowi wolności przypisują pierwszorzędne znaczenie. Nawiązując do tych wielowiekowych doświadczeń, Miasto Gdańsk przed 10 laty ustanowiło Nagrodę Literacką „Europejski Poeta Wolności”.

Mayor of Gdańsk Paweł Adamowicz, Chairman of the Jury Krzysztof Czyżewski

Obecna edycja Nagrody jest już piątą w kolejności. Dotychczasowymi laureatami byli Uadzimir Arłou tłumaczony przez Adama Pomorskiego, Durs Grünbein tłumaczony przez Andrzeja Kopackiego, Dorta Jagić tłumaczona przez Małgorzatę Wierzbicką oraz Ana Blandiana tłumaczona przez Joannę Kornaś-Warwas.

Tegoroczna Nagroda została przyznana przez Jury pracujące w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Paweł Huelle, Andrzej Jagodziński (sekretarz), Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska i Olga Tokarczuk.

Jury pragnie podkreślić niezwykle wysoki i wyrównany poziom tomików nominowanych do obecnej edycji. Osobno pragniemy wyrazić satysfakcję z powodu świetnej pracy tłumaczy, która pozwoliła językom małych krajów wejść w partnerski dialog z najbardziej rozpowszechnionymi językami w przestrzeni europejskiej.

Jury jest wstrząśnięte faktem przedwczesnej śmierci Menno Wigmana, wspaniale spolszczonego przez Barbarę Kallę i Adama Wiedemanna. Wyrażamy najwyższe uznanie dla ich kunsztu translatorskiego.

Po długich i burzliwych dyskusjach większością głosów zdecydowano, że Europejskim Poetą Wolności 2018 została Linda Vilhjálmsdóttir za tom Frelsi (Wolność). Nagrodę stanowi statuetka oraz kwota 100.000 złotych. Nagrodę za przekład zwycięskiego tomu – statuetkę i kwotę 20.000 złotych otrzymuje Jacek Godek.

Zwycięski tom zachwycił jurorów podjęciem jednego z najważniejszych wyzwań współczesnej Europy, jakim jest dramat zagospodarowania zdobytej już wolności. Lekcji tej udziela poetce policjant Autonomii z pogranicza izraelsko-palestyńskiego:

„nie ma znaczenia czy ludzie są wolni
jeśli nie potrafią postępować z wolnością”.

Problem ten poetka dostrzega w wielu globalnych problemach współczesności, takich jak kryzys migracyjny, kwestie ekologiczne, problemy społeczne, a także kryzys wielokulturowości. Autorka ze swojej islandzkiej perspektywy potrafiła przenikliwie i krytycznie spojrzeć na europejskie dziedzictwo judejsko-chrześcijańsko-muzułmańskie, które dziś jest przestrzenią głębokich podziałów, zdolną pomnażać „płacz nienawiść żądze… wszystko oprócz dobra”.

Poezja nagrodzonego tomu Lindy Vilhjálmsdóttir to przejmująco mocny głos ostrzeżenia przed zagrożeniami nowego zniewolenia, które najlepiej wyrażają słowa:

„za prawdę się przyjmuje
że człowiek ulegnie zagładzie

że zginie w powodzi już
wkrótce lub spłonie do cna

nakazuje się nam
zakręcić gaz

nam którzy wierzymy w ogień
i okiełznaliśmy go by się wznosić

coraz wyżej i wyżej
nam których nic nie trzymało na ziemi

oprócz grawitacji
nam którzyśmy byli wolni od ucisku

wolni od zmór zimnowojennych
wolni od wiary w obcowanie świętych

wolni od wszystkiego poza jękiem porzuconych noworodków
w podmuchach wiatru znad fiordu wielorybów na tyłach ogrodu”