Athena Farrokhzad (ur. w 1983 r.) jest poetką, krytyczką literacką, tłumaczką, autorką dramatów i nauczycielką kreatywnego pisania. Mieszka w Malmö. W 2013 r. zadebiutowała zbiorem wierszy Vitsvit (Cykl biały), w którym porusza tematy rewolucji, wojny, migracji i rasizmu. Tom przetłumaczono na kilka języków, na jego podstawie powstała sztuka teatralna.

 

….

Lingwizujące notatki poetyckie Atheny Farrokhzad, fragmentaryczne reportaże z rodzinnego życia, mimo swojej pozornej lekkości uświadamiają nam smutną prawdę: język nie zawsze jest naszym domem, co więcej – na ogół bywa więzieniem, w którym czujemy się znośnie tylko dzięki poczuciu, że jesteśmy strażnikami. O naszych czynach decydują frazy, nad którymi przeszliśmy do porządku dziennego, z których schematyzmu, zapożyczenia w zbiorowym dyskursie i kodach kultowych, nie zdajemy sobie sprawę. Poetka chce nas otrzeźwić, ciskając nam te konstrukcję prosto w twarz, a modyfikując, przeznaczając, przedrzeźniając niektóre, wskazuje światełko w tunelu, które wyprowadza nas poza więzienne mury.

Tadeusz Dąbrowski

 

 

Cykl biały (fragment)

ze szwedzkiego przełożyła Justyna Czechowska

 …..

W Cyklu białym Atheny Farrokhzad pojawiają się naprzemiennie wypowiedzi o przemocy i bieli, w dialogu pomiędzy członkami rodziny, których łączy doświadczenie rewolucji i migracji. Głos lirycznego ja pojawia się tu jedynie poprzez rozmieszczanie cytatów w ustach krewnych, cytatów, które to oskarżają, to bronią owe ja. Cykl biały przypomina koncert chóru, w którym nie istnieje jedna odpowiedź na pytania o pochodzenie i odpowiedzialność, ale wciąż na nowo wyśpiewuje się/spisuje potworne prawa represji.

Justyna Czechowska

 

Powiedział: Jeśli dałoby się konkurować w męczeństwie,

twoja matka zrobiłaby wszystko, żeby przegrać

Powiedziała: Serce nie jest jak kolano, które można zginać siłą woli

Powiedział: Nawet niepiejący kogut patrzy, jak słońce wschodzi

Powiedziała: Jeśli kura się nie niesie, na kolację uchodzi

 

Ojciec powiedział: Twój brat golił się, zanim zaczął mieć zarost

Twój brat widział w lustrze twarz terrorysty

Na gwiazdkę zażyczył sobie prostownicę do włosów

 

Brat powiedział: Kiedyś chciałbym umrzeć w kraju

gdzie ludzie potrafią wymówić moje imię


Justyna Czechowska
Literaturoznawczyni, animatorka kultury, tłumaczka ze szwedzkiego, autorka artykułów, antologii i wywiadów. Współzałożycielka Fundacji na rzecz Badań Literackich i Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Pracowała m.in. jako nauczycielka kreatywnego pisania i agentka literacka. Swoje przekłady publikowała w czasopismach w Polsce i w Skandynawii. Przełożona przez nią książka Kristin Berget Der ganze Weg była nominowana w drugiej edycji konkursu Europejski Poeta Wolności. Tłumaczka Tove Jansson, Idy Linde i Agnety Pleijel. Wraz z Piotrem Kieżunem prowadzi debaty na Poddaszu Kultury Liberalnej zatytułowane „Piątek: literatura!”. Współautorka festiwalu „Odnalezione w tłumaczeniu”.