Darko Cvijetić

Bośnia i Hercegowina, język: chorwacki

Darko Cvijetić, Bośnia i Hercegowina. Miłosz Waligórski

Darko Cvijetić, Śnieg robił wszystko żeby nie spaść

Snijeg je dobro pazio da ne padne [Śnieg robił wszystko żeby nie spaść] to zbiór bośniacko-hercegowińskiego poety Darka Cvijeticia, jaki ukazał się w 2019 roku nakładem zagrzebskiego wydawnictwa VBZ. Po Gęsiej skórze (EPW 2020) to kolejna nominacja do Nagrody EPW dla Cvijeticia zarekomendowanego również w tej edycji przez tłumacza Miłosza Waligórskiego.

Wiersze tego tomu cucą z letargu skłonną do uogólnień pamięć. Ich podmiot wchodzi w skórę (czyli duszę i ciało) ofiar, katów, a nawet przedmiotów zbrodni, dzięki czemu naświetla temat z wielu punktów. Pokazuje, że dzięki prostodusznej i empatycznej perspektywie, a także dzięki odpowiednim środkom wyrazu – surowym i pozbawionym metaforyki, można zbliżyć się do człowieka, opowiedzieć jego nagle urwaną historię do końca, oczyścić się ze złogów ciemnej przeszłości i – wybić na wolność.

W najnowszym tomie Cvijeticia słyszymy głos domagający się pamięci, ale i dopełnienia – dopełnienia przez dopowiedzenie życia do końca, ale też pozbawienie go naddatków, ogołocenie ze zbędnych atrybutów. Poeta przekonuje, że poezja może zabliźnić niezabliźnione rany, sprawić, że domknie się opowieść o człowieku, a przez to domknięcie przyjdzie zbawienie. To przekonanie wybrzmiewa w tym zbiorze dobitniej niż we wcześniejszej twórczości Cvijeticia, a tony w nim są czystsze i wyrazistsze. Język staje się tu jeszcze bardziej niezwykły – ufundowany na kreatywnym słowotwórstwie, idiolektalny, szukających swoich ścieżek w gąszczu przeżyć.

Wybór wierszy

Darko Cvijetić

Darko Cvijetić (ur. 1968) – bośniacko-hercegowiński poeta, prozaik, reżyser, aktor i dramaturg. Syn Chorwatki i Serba. Wydał tomy poetyckie: Noćni Gorbačov (1990, Nocny Gorbaczow), Himenica (1996, Hymenik), Manifest Mlade Bosne (2000, Manifest Młodej Bośni), Passport for Sforland (2004), Masovne razglednice iz Bosne (2012, Masowe pocztówki z Bośni), Konopci s otiskom vrata (2013, Sznury ze śladami szyi), Mali ekshumatorski eseji (2015, Małe eseje ekshumacyjne), Emotikoni u Viberu (2016, Emotikony na Viberze), Paraolimpijske himne (2017, Hymny paraolimpijskie), Ježene kožice (2017, Gęsia skórka), Snijeg je dobro pazio da ne padne (2019, Śnieg robił wszystko żeby nie spaść). Opublikował powieści Schindlerov lift (2019, Winda Schindlera) i Što na podu spavaš (2020, Dlaczego śpisz na podłodze) oraz zbiór opowiadań Noćna straža (2021, Nocna straż). Jego wiersze tłumaczono na liczne języki. Jako aktor wystąpił m.in. w Zbrodni i karze (reż. Gradimir Gojer, 2007); Grobowcu dla Borysa Dawidowicza (reż. Gradimir Gojer, 2009); Czekając na Godota (reż. Radenko Bilbija Clow, 2004); Końcówce (reż. Dragoljub Mutić, 1990). Reżyseruje sztuki i tworzy autorskie projekty teatralne. Jest członkiem Pen Clubu Bośni i Hercegowiny i Stowarzyszenia Pisarzy Bośni i Hercegowiny. Pracuje jako reżyser i dramaturg w Teatrze Prijedor w Republice Serbskiej.

Miłosz Waligórski

Miłosz Waligórski (ur. 1981) – slawista i hungarysta. Laureat Nagrody im. Adama Włodka (2015) i Bydgoskiej Nagrody Literackiej „Strzała Łuczniczki” (2018). Tłumaczy z węgierskiego, słowackiego i serbsko-chorwackiego. Przełożył m.in. powieści Lajosa Grendela, Maroša Krajňaka, Miljenka Jergovicia, Jeleny Lengold, Petera Balki, Tanji Stupar-Trifunović; zbiory poezji Istvána Keménya, Darka Cvijeticia, Dejana Aleksicia, Any Ristović, Mai Urban; zbiory Dževada Karahasana, Ota Horvata czy reportaże Andreja Bána. Z Izą Zając przełożył prozę Víťa Staviarskiego oraz powieść Danieli Kapitáňovej. Jest autorem przekładów z nowej liryki serbskiej zawartych w antologii Serce i krew (2015). Współtłumacz Opium Gézy Csátha (2016). Wydał sześć tomów wierszy: 36 sposobów na pustkę (2012), 32 ślady ku (2015), Długopis (2017), Sztuka przekładu (2018), Ziele i zoo (2019, razem z Anną Waligórską), Wiele mieszkań (2021) oraz zbiory opowiadań: Kto to widział (2016), Małe prozy (2016, razem z Anną Waligórską) i Pięć i pół kobiety (2022). Mieszka i pracuje w Nowym Sadzie.