Šī pirmā humānā nāves mašīna
(Doktors un Ložas Meistars Giljotīns,
stingrs nāvessoda pretinieks
un vakcinēšanās popularizētājs, nav tās autors)
manifestē Apgaismības laikmeta
vienlīdzības un cilvēcības ideālus,
neiztiekot bez rūpēm par estētiku –
prototipu izgatavoja klavesīnu meistars.
Pirmo reizi vēsturē tika padomāts
arī par nolemtā – ja drīkst tā teikt – labsajūtu –
ierīces ieslīpais asmens, kā tika uzskatīts,
nodrošināja zibenīgu, tātad nesāpīgu nāvi.
Pagājušā gadsimta septiņdesmitajos gados,
lai pārbaudītu, vai tā patiešām ir,
kādā laboratorijā tika izgatavotas mazas,
peļu mērogam piemērotas giljotīniņas.
Cildenie grauzēji gan atteicās sadarboties
un, izrādīdami pārākumu par cilvēku,
neuzsāka eksekūcijas savas sugas ietvaros.
Tā nu zinātniekiem nācās iejaukties.
Vairāki veiksmīgi eksperimenti uzrādīja,
ka mazās marijas antuanetes saglabāja apziņu
vēl 9–18 sekundes pēc tam, kad bija kļuvušas
par kādiem pārdesmit gramiem vieglākas.
Nekādas zibenīgas nāves, tātad – sāpes.
Bet es, es aizveru acis un redzu kā dzīvē
miniatūru groziņu, no kura man raugās pretī
divas mazas, apzinīgas grauzēja ačteles.
Ta pierwsza humanitarna maszyna śmierci
(Doktor i Mistrz Loży Guillotin,
zdecydowany przeciwnik kary śmierci
oraz popularyzator szczepień, nie jest jej twórcą)
ucieleśnia ideały równości i
człowieczeństwa epoki Oświecenia,
prototyp nie bez troski o estetykę –
zmontował mistrz klawesynu.
Pierwszy raz w historii pomyślano
również o – jeśli można tak powiedzieć – samopoczuciu skazanego –
ukośne ostrze urządzenia, jak sądzono,
gwarantowało błyskawiczną, więc też bezbolesną śmierć.
W latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia,
by sprawdzić, czy tak jest rzeczywiście,
w pewnym laboratorium zmontowano małą,
gilotynę na mysią miarę.
Zacne gryzonie odmawiały współpracy
oraz, okazując wyższość nad człowiekiem,
nie zaczęły egzekucji własnego gatunku.
Naukowcy musieli się więc zainterweniować.
Liczne udane eksperymenty pokazały,
że małe marie antoniny zachowywały świadomość
jeszcze przez 9-18 sekund po tym, jak stały się
o jakieś kilkadziesiąt gramów lżejsze.
Żadnej błyskawicznej śmierci, a więc ból.
Tymczasem ja zamykam oczy i widzę wyraźnie
miniaturowe koszyczki, z których spogląda na mnie
para małych, uczciwych ślepiąt gryzonia.
