Monika Herceg
kraj: Chorwacja, język: chorwacki
Monika Herceg, kraj: Chorwacja. Aleksandra Wojtaszek
Monika Herceg, Lovostaj.
Lovostaj. to zbiór poezji chorwackiej autorki Moniki Herceg, jaki w 2019 roku ukazał się nakładem zagrzebskiego wydawnictwa Jesenski i Turk. Zarekomendowany do Nagrody EPW przez tłumaczkę Aleksandrę Wojtaszek uzyskał nominację w edycji 2024.
Lovostaj po chorwacku oznacza okres ochronny – czas, w którym ustają wszystkie polowania. Dla leśnych istot żyjących w strachu przed uzbrojonymi mężczyznami to moment wytchnienia. Dla Moniki Herceg, poetki poświęcającej wiele uwagi piekłu będącemu udziałem wielu kobiet, symbolika tego okresu jest szczególna: lovostaj to czas, kiedy można opatrywać rany, zbierać siły, ale przede wszystkim wykuwać nowy język, bez którego nie da się opowiedzieć o doświadczeniu milionów kobiet – w tym o swoim własnym.
„W epoce drutów kolczastych wiersz / łatwo zmartwychwstaje / w czyjejś bezsenności”, mówi Herceg, dla której poezja to czasoprzestrzeń, gdzie walczy się o najwyższe stawki. Dlatego nawet gdy nie mówi we własnym imieniu, opowiada nam o rzeczach skrajnie intymnych: o trudnym do wyobrażenia bólu, strachu i samotności. A robi to, budując obrazy proste, a przez to uderzające ostrością, które następnie spiętrza, aż cała konstrukcja zaczyna się uginać pod własnym ciężarem. Każdy jej wiersz testuje granice wytrzymałości poezji – jakby sama poetka pytała ciągle, czy słowa będą w stanie unieść to, co chce opowiedzieć. I za każdym razem, ku jej zdziwieniu, a może nawet onieśmieleniu, wynik eksperymentu jest pozytywny. Za każdym razem udaje się przeciąć fragment drutu kolczastego i wyszarpać dla siebie i innych nowy skrawek wolności.
Wybór wierszy
Monika Herceg
Monika Herceg (ur. 1990) – chorwacka poetka, scenarzystka, dramaturżka, redaktorka i aktywistka. Autorka tomów poetyckich Početne koordinate (2018), Lovostaj. (2019) i Vrijeme prije jezika (2020), a także dramatów Gdje se kupuju nježnosti (2020), Ubij se, tata (2020) i Zakopana ćuda (2020). Jest najczęściej nagradzaną poetką młodego pokolenia w Chorwacji, otrzymała wiele prestiżowych krajowych i międzynarodowych wyróżnień, m.in.: Goran za mlade pjesnike, Kvirin, Fran Galović, Slavić, Mostovi Struge, Na vrh jezika, Biber, Zvonko Milković i Lapis Histriae. Pracuje jako redaktorka w jednym z największych chorwackich wydawnictw Fraktura, należy także do redakcji czasopisma „Poezija“. Jako poetka jest częścią platformy Versopolis, a jej wiersze zostały przełożone na piętnaście języków – ostatnio ukazało się ukraińskie wydanie jej debiutanckiego tomu wierszy. Prowadzi cykliczne spotkania poświęcone poezji kobiet, a za swoją działalność aktywistyczną na rzecz równouprawnienia otrzymała nagrodę Strašne žene. Jako dziecko musiała z powodu wojny opuścić swój dom rodzinny – obecnie angażuje się także w działania na rzecz uchodźców. Z wykształcenia fizyczka, dzieciństwo spędziła w małej wiosce Pecki niedaleko Petrinji. Jest matką dwójki dzieci, mieszka i pracuje w Zagrzebiu.
Aleksandra Wojtaszek
Aleksandra Wojtaszek (ur. 1991) – kroatystka, doktor literaturoznawstwa, asystentka w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ. Studiowała w Krakowie, Zagrzebiu i Belgradzie. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym” i „Herito”; publikuje m.in. w „Dużym Formacie”, „Dzienniku Gazecie Prawnej”, „Odrze”, „Krytyce Politycznej”, „New Eastern Europe”, „Porównaniach” oraz chorwackim magazynie „Ubiq”. Jako tłumaczka jest stypendystką międzynarodowego programu CELA i laureatką Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Obecnie pracuje nad zbiorem reportaży o współczesnej Chorwacji (Czarne, 2023) oraz przekładem tomu wierszy serbskiej poetki Radmili Petrović pt. Moja mama wie, co się wyprawia w miastach (Biuro Literackie, 2023). Urodziła się we Frydmanie na Spiszu, mieszka w Krakowie.